«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

80. hamarkadan, heroinaren trafikoak eta kontsumoak kalte izugarriak eragin zituzten gazte eta familia askoren baitan, eta, halaber, auzoetako elkarbizitzan. Kasu askotan, lapurretak ziren droga kontsumitzeko behar zen dirua eskuratzeko modu nagusia. Soilik banku lapurretan, adibidez, Espainian 1984. urtean eman zen inoizko kopururik altuena, 6.234 lapurreta, batez beste 17 egunean; 2016. urtean, konparatzearren, 118 izan ziren. Urte hartako martxoaren 29an, lapurreta horietako bat Herrerako Aurrezki Kutxa Probintzialaren sukurtsalean gertatu zen, tragikoki  bukatu zuena gainera. Biharamunean, El País egunkariak José Luis Barbería kazetariak idatzitako kronika zehatza argitaratu zuen non, kronikarekin batera, besteak beste, lapur gazteak, dosi baten beharraz jota, inguratuta zeukaten poliziekin izan zuen elkarrizketa transkribatzen duen. Kronikaren izenburuak honela zioen: “Un heroinómano de 22 años se suicida en San Sebastián tras retener a 10 rehenes en un banco durante dos dramáticas horas“; eta hauxe dira lehen lerroak: “Un joven heroinómano, Fausto Galende Villanueva, de 22 años, se suicidó ayer de un disparo en la tráquea después de herir a dos policías nacionales y mantener atemorizados durante dos horas a diez clientes y empleados de la sucursal de la Caja de Ahorros Provincial de Guipúzcoa en el barrio donostiarra de Herrera. Galende había intentado atracar la sucursal bancaria, armado con una escopeta recortada, en compañía de un muchacho de 17 años, Albino Lauzón Vázquez, que se encuentra detenido.”

Sarrera honekin batera doan bideoan, La Sexta telebista katean pasa den urtarrilaren 25ean emititua, sukurtsalaren kanpoaldean zegoen tentsioaren irudiak ikus daitezke.

Donostiako saihesbidearen irteera Herreran eraikitzeak -1972. urtean inauguratu zuten- larriki kaltetu zuen bertako auzo-bizitza eta horren ondorioak gaur egun arte jasan dituzte herreratarrek. Aurreko egunetan telefono batetik bestera ibili den bideo labur bati esker, eta orain hemen ere ikus daitekeena, Herrerako egungo historia markatu duen garai horren oroimenei irudiak jarri ahal izan dizkiogu.   (gehiago…)  »  

Antxon Alfaro

“Lekukoak” proiektuak Altzako memoria historikoa berreskuratu, gorde eta ezagutarazteko helburua dauka. Horretarako, Altzak XX. mendean bizi dituen prozesu sozialen lekukoen testigantzak biltzen ari gara, ikus-entzunezko euskarritan. Oraingoz, 23 elkarrizketa grabatuta dauzkagu eta Ion Urrestarazuren laguntzaz transkribatzen ari gara. Gaztelaniaz egindako 13 elkarrizketen transkripzioa bukatu dugu eta laster euskaraz egindako hamarrak izango ditugu. Gure webgunearen birmoldaketa egin ondoren elkarrizketen edukiak bertan (www.altza.net) eskainiko ditugu.

Elkarrizketetan jasotako informazioaz, aurreko mendean Altzan emandako migrazio-prozesuei buruzko dokumentala prestatzen ari gara. 2017 urtean zehar ere, 60 eta 70 hamarkadetan Santa Barbara eta Erroteta auzoetako gazteen jardueraz lekuko batzuen testigantzak jaso ditugu. Testigantza hauek ordenatu ondoren “Estibaus” buletinean eskainiko ditugu.   (gehiago…)  »  

“Altza denboraren joan-etorrian” liburuaren aurkezpenean horma-irudi handi bat zintzilikatu genuen liburuaren kontrazaleko orri zuriaren irudiarekin. Bertan bildu ginenen artean kolorezko papertxoz bete genuen horma-irudia eta ondoren Aritz eta Gorka artista gazteek aurretik prestatutako graffiti bat margotu zuten gainean. Minutu bat pasatxoko bideo azkar honetan (timelapse) ikus dezakezue hori guztia.

Youtubera igo dugu joan den irailaren 15ean ospatutako “Intxaurrondo txuri beltzean” liburuaren aurkezpenaren bideoa. Denera 30 bat minutuko iraupenekoa da. Lehen zatian, Kultur Etxeko, IZBEko eta AHMko ordezkariek liburu berriari buruzko azalpenak ematen dituzte, eta, 18. minututik aurrera gutxi gorabehera, argazki aukeraketa batekin egindako muntaketa ikus daiteke. Bideoa “Intxaurrondo tiene cosas” auzoko himnoarekin amaituko da, bertaratutako guztiek abestuta.

Bihar, asteartea, Antonio Valencia argazkilariaren “Bichos” erakusketaren inaugurazioarekin abiatuko da aurtengo Altzako IV. Naturaldia. Tomasene Kultur Etxean izango da, 19:30ean. Bertan Antonio bera egongo da eta argazki bakoitzari buruzko azalpenak emango dizkigu. Argazki erakusketa apirilak 5-15 bitartera egongo da ikusgai Tomasenen, ordutegi honetan: 17:30-20:00 (asteazkenetan 18:00-20:00).

Erakusketara eta aurtengo egitarauan dauden jarduerekin gozatzera gonbidatzeaz gain, Youtubeko Altzanet kanalean aurreko urteetako Natur Asteen zenbait jardueren bideoak ikustera ere animatu nahi zaituztegu. Hauek dira bideoen estekak eta bakoitzaren iraupena:

“Orain dela…” izenburupean Altzako Tokiko Bilduman jasota dauden ikus-entzunezko dokumentu sorta bat eskainiko dugu. Dokumentu hauek Youtubeko Altzakanala kanalean ere ikus daitezke.

Gaur eskaini dugun bideoan Altzakoak Kirol Elkarteak antolatutako Altzako Udaberriko I. Krosaren haur-lasterketaren irudiak ikus daitezke. Grabazioa Luis Ezkerrak egin zuen VHS lehen bideokameretako bat erabiliz.

Lasterketa horretan mutilen kategorian lehenengo hiru sailkatuak hauek izan ziren: Javier Pérez, Carlos Rodríguez eta Juan Antonio Hidalgo. Nesken kategorian, bestetik, lehenengo hiruak hauek izan ziren: Nuria Cantera, Gemma Pastoriza eta Noelia Quintas. Lasterketa bukatu zuten 84 neska-mutilen denbora eta postua ikusteko klik egin hemen.

Herrerako Aterpean egin genuen Altza, Hautsa Kenduz liburuaren aurkezpenean “Txuri-Urdin bolatokia 1975-2007” bideoa proiektatu genuen. Darieta baserriaren inguruan eraikitako bolatokiaren irudiak ikusteaz gain, bideoan zehar Pedro Lazkano eta Antonio Goenaga bolariek bolatokia egiteko asmoa nola sortu zen, nolako giroa bizitzen zuten eta bola jokoaren zaletasuna azken hamarkadetan nola aldatzen joan den gure artean kontatzen dute. Bideoa Youtuben jarri dugu, Altzakanalan. Youtuben gaudela bidenabar Antonio Goenagaren kanala bisita dezakegu, jakina, bola jokoari eskainia.

Txomin Torrado lagunak, -erreportari nekaezina tamalez desagertutako Altza.tv telebistan-, bi lotura interesgarriak bidali dizkigu Tokiko Bilduman gordetzeko. Biak RTVE telebistaren web orriarenak dira eta frankismoaren propagandarako zinemetan pelikulen aurretik proiektatzen ziren NO-DO ospetsuaren bi dokumental dira. Batean, Altzagainako Juan XXIII Lanbide Hezkiketako institutuaren inaugurazioa jasotzen da, 1966ko irailaren 19koa. Eta bestean, Bidebietako La Paz poligonoaren inaugurazioaren etxebizitzen giltza ematearen berri eskaintzen da. Bi bideo hauek mugimendua eman diote orain arte soilik argazkien eta idatzizko notizien bitartez ezagutzen genituen irudiei.

Gai hauekin lotuta:

• ARRIETA, Elena: “Escuela profesional de la mujer (Instituto de la Construcción) 1960-1976″ (167-182), (Altza, Hautsa Kenduz XI)
• “La Paz”-en inaugurazioa Tokiko Bilduman

Abenduko “Altzak soinu, Altzak doinu” kontzertuan ederki goxatu genuen beste behin musikarekin, Jone González, Uxoa Eusebio eta Ainhoa Franco bakarlarien, eta Orereta Abesbatzaren ahotsak kantari entzunez. Denbora beharko dugu kontzertua bere osotasunean webean eskaintzeko, baina, bitartean, bideo hau ikus dezakegu aurrerapen gisa, non Imanol Elizasu pianojolearen laguntzaz Jone González eta Uxoa Eusebio “Don Gil de Alcalá” zartzuelaren “Todas las mañanitas” habanera abesten ikus eta entzun ditzakegun.

“Todas las mañanitas”

Todas las mañanitas
vuelve la aurora
y se lleva la noche
triste y traidora.
Otra vez vuelve al alma
del sol la alegría
y es su luz la esperanza
de un nuevo día.

Canta y no llores,
corazón, no llores, ¡ay!,
que la esperanza
será la aurora
de tus amores, ¡ay!,

Canta y no llores,
corazón, no llores, ¡ay!,
volverá la aurora
y tu noche triste
se llevará.

Canta y no llores,
corazón, no llores, ¡ay!,
que la esperanza
será la aurora
de tus amores, ¡ay!

Canta y no llores,
corazón, no llores, ¡ay!,
volverá la aurora
y tu noche triste
se llevará.