«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Arg: Gorka Queralt (2001)

Altzako etxeak eta auzuneak historikoki lurraldearen luze-zabalean sakabanatuak egon dira, baina sakabanaketa horren erdian gune txiki bat aurkitzen da, Altzako alde zaharra, non komunitatearen bizitzaren askotariko alderdiek bat egiten duten -historikoak, politikoak, erlijiosoak, kulturalak eta sinbolikoak-, Altza bere osotasunean irudikatuz. Alde zaharra osatzen duten eraikin eta elementuak une honetan nolabaiteko babesa daukaten bi eraikinen inguruan antolatuak daude, Altzako udaletxearen eta San Martzial elizaren inguruan. Bi eraikin horiek udalak une honetan elementu soil gisa babestuak ditu nolabait, baina egiaz bi eraikin horiek jatorriz elkarri estuki lotuak daude eta haien inguruan eraiki eta sortu diren elementuekin batera gune berezi bat osatzen dute; eta osorik hartuta babestea merezi du.   (gehiago…)  »  

Miravalles armarria

Iñigo Landa

Egun batetik bestera, ezkutuan, inolako azalpenik eman gabe, Miraballes baserria, Milles eraitsi dute. Altzako zaharrenen artean dago. Etxea 1465. urtean dokumentatuta dago eta XVI. eta XVII. mendeetan abizena eman zuen. Fatxada nagusian, armarri gisa jarria, zizelatutako ikur bat zeukan, duen formagatik, seguruenik, jatorrian ezagutu dugun eraikinaren aurretik zegoenaren ate nagusiko arkuaren giltzarria izango zen. Zergatik eraitsi dute modu honetan? Zer egin dute armarriarekin? Bertan lanean ari ziren langileei galdetuta, arkeologo batzuen esku utzi behar omen zuten, baina arkeologo horiek zeintzuk ziren ez zekiten. Galderak udalari luzatu dizkiogu, baina ohi dutenez, nagusikeriaz, erantzunik ez. Hitzetik hortzera aitatzen duten udal gardentasunaren arrastorik ez eta tai gabe suntsitzen jarraitzen dute.   (gehiago…)  »  

Sasoategi (Molinao)

Iñigo Landa

Denboraren joan-etorrian, bide,errepide zein trenbideek Altzaren lurraldea alderik alde zeharkatu dute espazioa antolatuz. Azpiegitura berriagoak aurrekoen gainetik ezarri dira eta, ondorioz, askotan ez da erraza haien aztarna historiko zein arkeologikoak aurkitzea. Alabaina, egon badaude eta merezi dute aintzat hartuak izatea, baita babestea ere.

  (gehiago…)  »  

Ulia-Mendiolapean finkaturik dagoen auzoan zehar ibilaldia egitea erakargarria delakoan gaude. Horri gehitu behar zaio Pasaiako portuarekin muga egiten duen auzoa dela, Altzako herrian bere sustraiak dituen eremua dela, eta iraganean baserri eremu adierazgarria izan zela. Gainera, Kontadores Gazte Zentroak eta Altzako Historia Mintegiak 2017ko maiatzaren 20rako antolatu duten ibilaldian, auzoan bizitako jendearekin berriketan aritzeko aukera eta euren oroitzapenak entzuteko tartea izango dugula ere aipatu nahi dugu; ibilaldian zehazturik ageri diren geldiuneetan horiek esanahiez beteko dituzten pertsonekin hitz egiteko tartea izango dugu. Beraz, atzera bota ezin duzun gonbidapen baten aurrean zaude.   (gehiago…)  »  

Datorren maiatzaren 20an, larunbata, pasealdi bat egingo dugu Bidebietan barrena. Auzoko lehengo eta oraingo bizilagunez lagundurik bidean aurkituko ditugun interesguneak haien oroipenez eta bizipenez jantziko dira. Kontadores Gaztelekua eta Altzako Historia Mintegiaren proposamen bat da eta Olatu Talka egitarauaren barnean dago. Bide ugari daude Bidebietan, eta guk bat aukeratu dugu. Hurrengo sarrera batean zehaztasun handiagoz azalduko dizuegu; bitartean, hauek dira interesguneen zerrenda: 1. Kontadores, 2. Portua, 3. Gomistegi baserria, 4. Mogambo, 5. ur-biltegiak, 6. “Ikastetxe Horia”, 7.  12 Blokea, 8. Guardaplata, 9. “autobuseroen etxebizitzak”, 10. aurreneko parrokia, 11. “Tiro Nazionala”, 12. tunela, 13. 4 Blokea,  14. Bidebieta Elkartea, 15. parkea, 16. Moneta baserria, 17. “bankarien etxebizitzak”, 18. merkatalguneak, 19. Erretiratuen Elkartea, 20. Contadoresko urbanizazioa, 21. La Asunción Ikastetxea, 22. Gaiztarro, 23. guardaren etxea, 24. antzinako untziralekua.   (gehiago…)  »  

Donostian indarrean dagoen ondarea babesteko Plan Bereziak (HEOBPB) Altzaren antzinako udal barrutian babesten duen elementu kopuru eskasa baino eskasago da: Donostiako 1000 elementutik gora soilik hogeita hamalau nolabaiteko babesa daukate Altzan. Donostiako udalak onartutako planek ez dute Altzaren ondarea babesteko balio izan, aitzitik gure ondarea degradatzen eta desagertzen laguntzeko tresnak izan dira. Ondareak -baserritarra, hiritarra zein industriala- gaur egungo hiritarrok gure historiarekin harremanetan jartzen gaitu eta horregatik Altzarentzat premiazko Plan Berezi bat eskatzen dugu, Altzaren eremutik bere historiaren aztarnak ez daitezen erabat desagertu.   (gehiago…)  »  

Con el objetivo de aunar esfuerzos y colaborar en la defensa, conservación y estudio del Patrimonio histórico-artístico y urbanístico de Donostia - San Sebastián, se acaba de crear una Plataforma en la que convergen diferentes Asociaciones (Ondare-SS, Áncora, Uliako Lore Baratzak, Altzako Historia Mintegia …) que se han destacado por su actividad en la reivindicación del mantenimiento de edificios y espacios singulares de la ciudad.

Su primera acción ha consistido en hacer entrega en el día de hoy (7de abril 2017) en el registro del Ayuntamiento de un DOSSIER elaborado por arquitectos e historiadores con amplio listado de obras (edificios, comercios, portales, mobiliario urbano, parques…) que en su opinión deberían tenerse en cuenta y ser incluidos en la revisión del PEPPUC que actualmente está realizando la Concejalía de Urbanismo.   (gehiago…)  »  

Txipres oinetxearen XX. mende hasierako argazkiak azaldu dira Fototeca del Patrimonio Histórico delako funtsean gordeak, Polentinoseko kondearen artxiboan. Denera lau argazki dira eta oinetxearen etxaurre nagusiaren ikuspegiak erakusten dituzte. Argazkiak Aurelio de Colmenares y Orgaz, Polentinoseko kondeak (Madril, 1873-1947) eginak dira, 1887 eta 1912 urte bitartean. Fitxan soilik “Caserío de piedra con gran escalinata de piedras superpuesta sobre la fachada” dio, baina gure bilatzailearen begi finak aurki konturatu da argazkiko baserri hori Txipres dela.   (gehiago…)  »  

“Intxaurrondo txuri beltzean” argazki liburuaren 31. orrialdean Casa Mons enpresaren 1913. urteko argazki bat agertzen da, prentsako kronika batetik hartua eta Artzak Ortzeok elkartean gordeta zegoena. Hona ekarri dugu kronika osoa, Nuevo Mundo aldizkarian 1913ko irailaren 4an argitaratua, eraikinaren gaur egungo argazki batekin lagunduta.

Visita a la Casa Mons, de San Sebastián

Varias veces había oído hablar de la Casa Mons, y ahora con mucho más motivo por haber adquirido esta marca las destilerías de Henri Garnier y Compañía. Esto me decidió, y me dirigí a hacer una visita al señor Cuervas con el objeto de que me diera algunos datos sobre las casas Mons y Henri Garnier y Compañía.   (gehiago…)  »  

Aranzadi Zientzia Elkartearen azken Aranzadiana urtekarian, Jesus Tapia arkeologoak Marrus baserriaren inguruan 2014 eta 2015 urteetan zehar egindako indusketen berri eman du. Bertan egindako lanei esker historiaurreko materialak berreskuratu dira eta, bidenabar, aztarnategiaren kokaleku berean egin diren baratza publikoen eragina baloratu da.

  (gehiago…)  »