Categoría: ‘Crónicas antiguas’

La huella de Dominica Irigoyen

2021, 23 de Diciembre

La Voz de Guipúzcoa, 1907-12-25

La Voz de Guipúzcoa, 1907-12-25

Iñigo Landa Ijurko

Leemos en una crónica de La Voz de Guipúzcoa publicada el día de Navidad de 1907 que, en la noche del 23, cuando la joven Dominica Irigoyen regresaba a su casa en Amara Viejo por la calle Larramendi, oyó lo que parecía ser el llanto de un niño. Se acercó, y entre un montón de piedras encontró una “preciosa y robusta niña“, que estaba “envuelta en lujosos pañales“.

La primera reacción de Dominica, “una joven de la clase humilde“, madre de un niño de pocos meses, fue darle pecho a la pequeña. A continuación, acompañada de un hermano casado, barrendero municipal, con quien vivía, se dirigió a la inspección de policía a dar cuenta del hecho. Mientras la policía y el juzgado iniciaban las formalidades, Dominica se hizo cargo del cuidado de la niña, al menos, durante aquellos primeros días navideños.   (más…)  »  

Yurrita errotako pentsua Altzan

2021, 8 de Junio

Aitona Nikolas errotarria pikatzen

Aitona Nikolas errotarria pikatzen

Pasa den urrian (kronika Estibausen) Javi Castrok bere taldearekin Jaizkibelen aurkitu dituzten errotarri harrobiak erakutsi zizkigun, eta, eguna borobiltzeko, arratsaldez, Yurrita errota (Oiartzun) ezagutzera eraman gintuen, gaur egun ere artoa ehotzen jarraitzen duen errota.

Alex Roteta etxeko semeak errotaren xehetasun historikoak eta errotaren funtzionamendua ederki erakutsi zizkigun eta, bisitariak altzatarrak ginenez, haren aitak, Alejandro Roteta Yarzak Yurritako pentsua Altzako baserrietara eramaten zuela aitatu zigun. Aitarekin hitz egingo zuela eta zehaztasunak emango zizkigula agindu zigun, baita hitza bete ere.   (más…)  »  

“Altzatarrak, aspaldiko lagunak”

c100397

Roman Irigoien, 1971-03-07

(Roman Irigoien medikuak altzatarrengandik jasotako omenaldi egunerako idatzitako hitzak)

Altzatarrak, aspaldiko lagunak:

Gizonaren bizitzan ba-dira egun berezi-bereziak, egundo aztuko ez dituenak. Gu geienontzat aspaldi joanak izan-arren, atzo gertatuak bezela gogoratzen zaizkigu lenengo Jaunartzea, ezkontzakoa, maite-maite genituenen eriotzak, eta abar. Gutako bakoitzak mordoskatxo ditugu orlakoak, eta gure baitan beren izena jarria degu: oiek gure bizitzako “egun aundiak” dira.

Nik ere, jakiña, nere izaeraren atze aldera begiratzen dedanean “egun aundiak” aurkitzen ditut. Egun oiek nere baitan berritzeko, bakardadean jarri eta begiak itxitzea naikoa izaten det: bizi-biziro agertzen zaizkit.   (más…)  »  

De cuando la barquera Domengina de Igeldo mató a un capitán francés en Molinao

Lope de Isasti, 1625

“Asimismo ha tenido y tiene este lugar mujeres varoniles que sin temer las tormentas del mar, han acudido con chalupas a atoar, y meter en el puerto galeones de las armadas reales y otras naos que vienen de Terranova y de otras partes, remando con gran esfuerzo como si fuesen varones, en falta de los marineros que andan por la mar en sus viajes, que las han librado de manifiestos peligros y reconocido sus dueños, alabándolas por ello, que es cosa rara aun en la misma costa de Guipúzcoa. Del valor de semejantes mujeres habló en particular Estrabon (feminis aeque rebur ad bellum ac viris), en cuanto toca a las armas, porque también son inclinadas a ellas, y por muchos rumores que ha habido de guerras no se ha oído jamás que hayan desamparado su patria, sino procurado defenderse. De una llamada Domengina de Igueldo, se dice por cosa notable que el año de 1522 estando apoderados los franceses de la villa de Fuenterrabia, de donde salían algunos a hacer correrías por los lugares comarcanos, llegó un caballero de ellos con su caballo bien armado y acompañado de muchos soldados de a pie, al paraje que llaman Molinao a la orilla del brazo de mar, haciendo el mal que podía, y la Domengina se acercó a él con su chalupa con un tiro de artillería que llaman verso [media culebrina, de 4 a 5 cm de calibre]. Asestó para él y le disparó de tal manera que le derribó y mató. Y sus soldados le ataron con el mismo caballo y le llevaron a enterrar. Y con esto cesaron las correrías por aquellas partes.”   (más…)  »  

“Al apeadero de Herrera se le ha concedido un premio de cincuenta mil pesetas”

2021, 18 de Febrero

1969-07-09-8or-dv-apeadero

El Diario Vasco, 1969-07-09

“Ayer publicamos en esta misma sección la noticia de la estación de Herrera había sido premiada. Hoy ampliamos detalles:

Don Pedro Moratinos, factor del apeadero de la Renfe en Herrera ha obtenido un premio de 50.000 pesetas, segundo nacional en el concurso convocado por la Dirección General de Turismo, entre estaciones y apeaderos de ferrocarril.

Don Pedro Moratinos empezó el ornato de su apeadero hace ya 19 años y ha conseguido reunir 120 tiestos de rosas, geranios, fusias, dalias, dondiegos, hazmines, etc., ahora piensa cuando reciba el importe del premio instalar un jardín igual en el andén de enfrente, ascendente a Irún. Él mismo nos dice se cuida de la limpieza de mosaicos para que el andén resulte cómodo y agradable a los viajeros y cuida de sus plantas, coloca sus tiestos, saca esquejes todo sin recibir hasta ahora nada más que una ayuda de 400 pesetas el año 1960 de la Renfe.   (más…)  »  

I Auto-cross Internacional de Pasajes

2020, 14 de Mayo

autokrosa-1974Hablar de ‘volver a la normalidad’ o de que vamos a una ‘nueva normalidad’ tiene poco sentido cuando la vida nos demuestra que la normalidad cambia continuamente, a veces despacio, y otras, como en estos meses, de forma rápida y traumática. Podemos echar un vistazo a cualquier imagen que tengamos por ahí guardada para corroborarlo.   (más…)  »  

Sobre un incidente en tiempos de guerra y peste

2020, 13 de Abril

Iñigo Landa Ijurko

azalaEn estas fechas vacacionales en las que más de uno teníamos previsto viajar y nos hemos tenido que resignar al confinamiento, la lectura de libros como este al que nos vamos a referir anima a trasladarnos a escenas de tiempos pasados, y recorrer algunos lugares cercanos a casa con la curiosidad del viajero. Se trata del diario de un joven viajero alemán que transitó por nuestros caminos hace poco más de quinientos años, en unas circunstancias que pueden tener cierta similitudes con las actuales. La sospecha, además, de que el incidente que vamos a extraer del diario, en el que los viajeros serán interceptados por un grupo de labradores encabezados por el alcalde y un clérigo bajo la sospecha de ser espías ingleses,  muy bien hubieran podido haber tenido lugar en suelo altzatarra, lo hace aún más sugerente.   (más…)  »  

As Procesions na parroquia de San Pedro Apóstolo (II)

2020, 10 de Abril

Filipe Domínguez Avilés

a-doorosa

A “Semana Santa” como non, tamén contaba coas súas procesións. A quinta e a sesta-feiras e o domingo de resurreuzón. Voume pousar un pouco mais amodiño no Xoves e Venres Santo, xa que logo, non teño espallado nada do que vira recollendo en ningures.

XOVES SANTO

Tendo en conta cas misas fascíanse pol-a mañán, cando daba rematada a última espúñase o Santísimo, e os membros do apóstolado da orazón turnabanse para que nunca quedara soio. Xa á tarde a funzón compoñíase de maitines, sermón e a procisón. Esta abriaa a cruz cos seus dous ciriais, portados por acólitos ( monaguillos) con sotaina roxa e roquete branco. De seguido as imaxes mais ou menos deste xeito: Xesús Nazareno, orazón no horto, San Xoán Evanxelista, a Madalena e a Doorosa. Agás esta última que era a do altar o resto estaban arrombadas no coro. Logo viña o sacerdote con capa pluvial morada e o povo.   (más…)  »  

As procesións na parroquia de San Pedro Apóstolo (I)

2020, 9 de Abril

1-img153

Filipe Domínguez Avilés

Achego e este medio unha das manifestacións culturais/relixiosas que despois do Concilio foran esvecendo. Refírome ás procesións. Que inda que nos últimos anos inda colleron algo de pulo, non son nin de lonxe a sombra do que foran. De feito nunha sociedade xa descristianizada, coma a de hoxe, pode chamar moito a atenzón a fervenza que atinguía a vida dunhas parroquias que non acadan a pegada doutras épocas. E por iso que mudou tanto a nosa sociedade, que o que hai cincoenta anos era adoitado e formaba parte dunha grande parte da povoazón, estea a perder as últimas testimuñas vivas daquela etapa.   (más…)  »  

Las campañas electorales hace 30 años

2019, 5 de Noviembre

De nuevo estamos en campaña electoral. Durante los 40 años de procesos electorales del Régimen del 78, los cambios en las campañas electorales han sido muy significativos.

En las primeras campañas los carteles y las pancartas estaban presentes en todos los espacios públicos, los mítines atraían a multitud de personas y había presencia de los y las candidatas en las calles y en contacto con la ciudadanía. Hoy en día, las campañas son virtuales, alejadas de la calle, casi sin carteles, sin mítines y con los y las candidatas dirigiendo sus discursos a través de la televisión y las redes sociales.

Para observar este cambio, hemos recuperado para la Colección Local de Altza un vídeo de hace 30 años de un mitin de Herri Batasuna durante la campaña electoral al Parlamento Europeo de 1989. El mitin se celebró en la plaza Josu Artetxe de Larratxo, el 4 de junio de 1989. Intervinieron el diputado Jon Idigoras y la concejala donostiarra Begoña Garmendia, haciendo de presentadora la altzatarra Lurdes Zapirain.

mitina-larratxon

Cliquea en la imágen para ver el vídeo

Estibaus

Categorías

Abril 2024
L M X J V S D
« Mar    
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

RSS

Últimos comentarios

  • Antonio Dávila García
    (2024, 19 de Abril)
    «Mis vecinas. Bajo el cielo, serpenteando remontando las colinas van volando e indagando, dos gentiles golondrinas. Pensaba yo,para mí, ¿porqué no hacen aquí, su casita tan sencilla de ...»
  • Adriana
    (2024, 29 de Marzo)
    «Me gustaría poder aprender mejor a confeccionar prendas y sacar patrones. Para poder hacerme mi propia ropa. Tengo el ...»
  • Roberto López
    (2024, 27 de Marzo)
    «Buenas, mi tío abuelo: Manuel López De los Santos, formo parte del Batallón internacional nº 26 Karl Liebknecht (PCE), falleciendo ...»
  • Pilar Egido eta Enrike Kortabitarte
    (2024, 27 de Marzo)
    «Merezitako omenaldia. Gaztaroan zorte handia izan genuen zu gure lehenengo irakaslea izatean. Irakasle berria, baina gogoa eta sasoia ez zenituen sekula falta. Zu ...»
  • Ramón F. Gorosabel
    (2024, 22 de Marzo)
    «Muy interesante la actividad Es edificante Gracias. »

etiquetas


En la red