Atxumaizkogaina muinoan, Ulia eta Mendiola gailurren artean, Altza eta Donostia arteko mugarria dago. Mugarri berezia da. Kokapen nabarmena dauka eta harkaitzean zizelkatutako bakarra da. Horrez gain, bertatik abiatzen da, itsasoraino zuzen jarraituz, Donostia hiriaren eta Altzako Herriaren artean 1896an adostutako azken mugaketa-zatia. [1] (gehiago…) »
Prentsan irakurri dugunez, Herrera eta Larratxoko bizilagunek eta elkarteek eskatutako haritzaren “indultua”, –inguru horretan geratzen den ale bakarra–, RENFEk aintzat hartu zuen, eta horrek, beste zerbaitekin batera, Herrerako tren geltokia eraberritzeko prozesua atzeratzea ekarri du. Altzako erabiltzaileok eta, oro har, herritarrok pozik gaude obrarekin, igogailuak jartzea beharrezkoa baitzen eta tren azpiko pasabidea eta geltokiko nasetarako sarbideak guztiontzat ahalbideratzen dituelako, hamarkadetan jasaten ari garen erabilpen eta konexio arazo asko konponduz. (gehiago…) »
ALTZA XXI Herri Ekimena, Elkartasuna Altzako Auzo Elkartea, Herripe Herrerako Auzo Elkartea, INTXAURDI, INTXAURRONDO BERRI Emakumeen Elkartea, IZBE Intxaurrondoko Auzo Elkartea, LODABE (Lorete, Darieta, Berra) Auzo Elkartea, Oleta Auzo Elkartea, Osteguna Larratxoko Auzo Elkartea, Plazandreok, Showtime Elkartea
DONOSTIAKO PLAN OROKORRA: herritarren partaidetza informatua, plurala, kolektiboa, ez baldintzatua, denboran eskuzabala eta elkarteen aldez aurreko lanak errespetatuko dituena aldarrikatzen dugu.
Donostiako Udalak duela hilabete batzuk iragarri zuen 2010eko Plan Orokorra berrikusteko asmoa duela. Martxoan talde idazlearen aurkezpena egin zen eta asmo handiko proiektu moderno bati buruz hitz egin zen. Horrelako hirigintza plan guztiek bezala, formulazio erabakiarekin batera, Herritarren Partaidetzako Programa aurkeztu zen, legeak hala agintzen duelako. (gehiago…) »
Iñigo Landa
Manuel de Arriaga Portugalgo Errepublikako lehen presidentea izan zen 1911 eta 1915 artean. 1840an jaio zen Horta-ko (Azoreak, Portugal) familia aristokratiko batean, eta 1917an hil zen Santos-o-Velhon (Lisboa), presidente kargua utzi eta gutxira.
Familiaren zuhaitz genealogikoak Altzako Arriaga oinetxearen eta, zehazki, 1625ean jaiotako Salvador de Arriagaren ondorengo zuzena egiten dio. Salvador de Arriaga Baionara joan zen bizitzera, eta han Maria de Iribarrenekin ezkondu zen. Senar-emazte horiengandik Juan de Arriaga jaio zen 1652an, eta Faial uhartera (Azores, Portugal) joan zen kontsul frantziar gisa. Han Catarina de Brum da Silveirarekin ezkondu zen, uharteko lehen kolono flandestarren (Brujas) ondorengo familia baten alaba. (gehiago…) »
AS, 1934-07-02 (Ainhoa Arzallus)
Arazo ekonomikoen eta tentsio politikoen erdian, kirol, jai eta bestelako jardueretan parte hartzea nabarmen handitu zen Errepublika garaian. Prentsako kronikek arreta handia eskaini zieten gertaera horiei, eta bertan bizitzen zen giro bikaina eta parte-hartzea nabarmendu zituzten.
La Voz de Guipúzcoako kronikari batek, adibidez, zaleen eta parte-hartzaileen artean “entusiasmoa” gainezka zegoela aipatzen du Txingurri sagardotegian Herrera-Sportek antolatutako Gipuzkoako bolo txapelketari buruz idazten duenean. Dioenez, txapelketa lehen aldiz 1930ean ospatu zen 26 bikotek parte hartuz, eta hurrengo edizioetan parte-hartzea handituz joan zen, 1933an 64 bikoteko kopurura iritsiz. [1] (gehiago…) »
La Voz de Guipúzcoa (1931-08-26)
Errepublika ekarri zuten udal-hauteskundeei eskainitako sarreran, diktadura amaitu ondoren herritarrek politikan jarduteko interesa erakusten zuten datu adierazgarri batzuk ikusi genituen. Udalean betetzeko zeuden 12 postuetarako 24 hautagai aurkeztu ziren, -Gipuzkoan 89 udalerrietatik 25etan bakarrik gertatu zen hori-, eta horrez gain nabarmentzekoa da oso parte-hartze handia erregistratu zela, % 82ra iritsi baitzen, Gipuzkoakoa baino hiru puntu gehiago.
Errepublikaren urteetan zehar, Altzan zein Gipuzkoan, boto emaile kopuru handiak joan ziren hautestontzietara, eta horrek argi eta garbi erakusten du gizartearen politizazio-maila handia zegoela. 1931ko apirileko udal-hauteskundeez gain, beste lau hauteskunde-deialdi egin ziren, eta honako hauek dira eman zituzten emaitzak [1]: (gehiago…) »
Herrerako garbitzaileak
Diktaduraren amaierarekin batera 1931n abiatu zen Errepublika aldiak aldaketarako eta aurrerapenerako itxaropenak ekarri zituen eta gizarte altzatarraren sektore askoren artean, politikan, jai eta kirol jardueretan eta abarretan parte hartzeko interes berritua piztu zen, garaiko kronikak irakurriz eta udal-bizitzari begiratuz deskubritu daitekeen parte hartzeko ilusioa.
Zehatzago, Altzako bizitza sozial eta politikoaren hiru esparrutan jarriko dugu arreta: lehenik eta behin, hurbilagotik ezagutuko dugu emakumeek Errepublikaren garaian izan zuten eginkizun aktiboa, sarrera honetan jorratuko duguna; eta, ondoren, beste bi sarreratan, batetik alderdi eta talde politikoen jarduerari eskainiko diogu, eta, bestetik, elkarte mota ezberdinek eta auzotar taldeek sustatutako ekimenei begiratuko diegu.
II. Errepublikaren etorrerak emakumeak gizartean zuen rolaren aldaketa sakona abiarazi zuen, ahots propioz eta berdintasunean parte hartzeko ateak irekiz.
Atzo, 1931ko apirilean Errepublika ekarri zuten udal-hauteskundeak egin ziren. Diktadura militar batetik atera berriak, beste diktadura krudel eta iraunkorrago batean erori ziren bost urteren ondoren. Hauteskunde horietatik sortutako udalbatzako kideen eta epe labur baina bizi horretan egin zuten lan publikoaren gainean isiltasunezko eta ahanzturazko lauza astuna erori zen. Memoria eza hori areagotu egin da, are gehiago, Gerra Zibila amaitzean frankismoak Altza udal-nortasunarekin amaitu zuelako.
Laurogeita hamar urte geroago, harlauza hori kentzeko lan egiten jarraitzeko asmoa egin dugu, hautatutako korporazioak res publica-ren alde, hau da, denon gauzaren alde, guztion onerako egindako lanaren balioa ezagutzeko eta aitortzeko. Jarduera administratibo eta politiko hutsaz gain (tramitazioak, Euskal Estatutua…), korporazioak interes eta gogo bereziz heldu zion gizarte- eta lan-arazoei (langabezia, pobrezia), hezkuntzako eta ekipamendu publikoetako gabeziei eta gainontzeko oinarrizko beharrei, “Askatasunaren eta herritartasunaren bideetatik” ibiltzeko borondatearekin, Jose Juanes Echeveste Altzako alkate hautetsiaren hitzetan. [1]
RENFEk laster Herrerako geltokia eta Altza eta Herrera lotzen dituen lurrazpiko pasabidea eraberritzeko lanak hasiko dituela iragarri du. Auzotarrek hainbat hamarkada daramatzagu lan horiek eskatzen, irisgarritasun-arazoak eta azpiko pasabide horren zikinkeria, hezetasuna eta argiztapen falta direla eta. Dirudienez, azkenean konpondu egingo dira.
Hala ere, obrak laster hastearen pozarekin batera, kezka handia sortzen digu lurpeko pasabidearen sarreraren buruan dagoen Altzako armarriaren etorkizunarekin. Izan ere, armarria hareharrizkoa da eta tunelaren hormigoizko burualdean sartuta dago, eta “Villa de Alza” eta azpiko pasabidea eraiki zen urtean zizelkatuta dauzka, “Año 1932″, alegia. Hain zuzen ere, urte horretako otsailaren 6an, Errepublikak ekarri zituen udal-hauteskundeetan urtebete lehenago hautatutako udalbatzak oniritzia eman zuen obren batzordeak eraikuntza izapidetu zezan. (gehiago…) »
Diario Vasco, 1967-12-20
Urtean zehar anexioaren 80. urteurrenari eskaini diogun artikulu sortari amaiera emateko, altzatarren artean Donostiarekin bat-egitearen proiektuak aurkitu zuen oposizioari erreparatuko diogu. Gerran garaitutako gehiengo nazionalista eta errepublikarra baztertuta, oposizio hori gainerako herritarrek bakarrik egin zezaketen, gutxi gorabehera erregimen frankistarekiko jarraitzaileak edo moldatuak. Anexioaren aurkako jarrera herri-kontsulta baten bidez adierazi ahal izatea eskatu zuten, baina boteretik nahia hori zapuztua izan zen.
Gerra amaitzear zegoela, 1939ko martxoaren 25ean, Unidad egunkariak Donostiako “Udalbatzaren bilkura gogoangarri” baten berri eman zuen. Bilkura horretan ondoko udal batzuen bat-egitea bultzatzea onartu zen. Altzan, aurreko saiakera guztiek porrot egin zuten Udalaren gaitzespenagatik (1925) edo herri-kontsulta baten bidez (1915). Baina, oraingo honetan, erregimen frankista berriaren ezarpenak hiriburuaren interesak babestu zituen, alboko herrien kontura handitzeko nahia asebeteta ikusi baitzuen.
Altzako Historia Mintegia