«aiuntados en el campo
de Estibaus segun que lo havemos de uso de costumbre de nos juntar...» (Altza, 1390)

Pozten gaitu jakiteak Paco Sagarzazuk euskal zinemaren saria jaso duela amaitu berri den Donostiako Zinemaldian. Merezi duen errekonozimendua da antzerkian, zineman eta telebistan egindako ibilbide luzeagatik, nahiz eta berak, bere ildoari jarraituz, bere lagunekin partekatu nahi izan duen. Zaila da ahaztea Tanttaka Taldearen “El Florido Pensil” antzezlan hura, umorez, irakaskuntzaren garai gogor bat islatzen zuena, eta hori gogoratzen dugunok irribarre batekin egiten dugu oraindik, Pakoren taldearen bertsio ironikoari esker.

Haren idazle lanak gure esku jarri zuen “Para no sé quién” nobela, 1977ko Irun Hiria Saria jaso zuena. Bertako giroan murgildutako kontakizuna, erraz ezagutzeko modukoa. Kapituluetako bat, “De reclamo”,  Altza, Hautsas Kenduz VII (2003) libururako idatzi zuen “Aquellos tiempos” izenburuko kolaborazioan jasotzen da. Irakurtzea gutako asko garai batera eramatea da, batzuetan jada urrunera eta beste batzuetan, berpizten dugunean, hainbeste urrundu ez dela dirudienean. Bere kolaborazioan, honela adierazi zuen: “lo que sigue es una imagen de los años 50/51, cuando Herrera y Alza, sitios queridos, eran de otra manera. O me imagino yo que era todo distinto y no lo era, y es todo ahora mismo como tiene que ser, a pesar de mí”.   (gehiago…)  »  

Herrerako ibarbiatarren artean murgildurik, etxeko txikienarekin topo egin genuen, Marzial Ibarbia Anabitarte, Aita Akilino karmeldarrarekin (1908-?), eta hark idatzitako euskarazko hainbat idatziekin. Haren lehen datuak Aita Onaindiak eskaini zizkigun Euskal Literatura V liburuan, Estibausen “Ibarbia” artikuluan jaso genituena, eta datozen lerroetan informazio hori zabaltzera eta euskal literaturari egindako ekarpena, oso txikia bada ere, ezagutzera gatoz.

Aita Akilinori buruz Onaindiak emandako informazioari bi datu biografiko gehituko dizkiogu, 1933. urtekoa lehenengoa eta 1938koa bigarrena.

Lehenengoa La Salleko Anaiei Herreran 1933ko uztailaren 30ean egindako omenaldiaren kronikan egiten den aipamena da. Honela dio kronikak: “Herrera-Altza. ERMANUARI OMENALDIA.- (…) Itzaldi sermoia egin zun Aita Akilino karmeldarrak, au ere emengoa eta eskola ortan izana; lendabiziko agurketa euskeraz egin ondoren, jarraitu zun erderaz, eta ondo garbi azaldu zun bere ta erreratar danon esker sutsuak, urte oyek danetan, emengo irakasle izan diranari, eta zenbait añeko kaltia izango dan danontzat geyago berak ezin jarraitzia orain arte ain ondo bete duten lanari; eta ori galerazten dutenentzako ere izan zitun itz egizko batzuek; bukatu zun adieraziyaz gurasoari beren betebiarrak beren umetxoak bihar bezelako katoliko jaungoiko zaliak izateko, batez ere oraingo ekaitz aldi ontan. (…)” (1)   (gehiago…)  »  

Xosé Estévez

Para o vindeiro ano 2016 a Real Academia Galega elixiu a Manuel María para dedicarlle o Día das letras Galegas. Este extraordinario escritor, admirador de Euskal Herria, colaborador desinteresado do Fato Daniel Castelao e sincero amigo meu ben merece esta crónica, moi curta para os seus méritos.

Manuel María Fernández Teixeiro naceu o 6 de outubro de 1929 na Casa de Hortas, en Outeiro de Rei, da Terra Chá, no seo dunha familia labrega acomodada, con criados prós labores do campo.

A TERRA CHÁ é unha longa chaira, unha paisaxe de celmosas e agarimantes ondulacións, tutelada por castros como o de Viladonga e vixiada polo rexo batallón da Serra do Xistral e dous sentinelas esculcantes, sempre  á espreita, as Penas de Rodas. Unha antiga lagoa cubría, ó parecer, toda a meseta e fican como mostra algunhas lagoas como a de Cospeito ou misteriosa e arrepiante do Ollo. As augas do pai Miño caudal súcana amorosamente e alédana cursos máis pequenos como o Ladra ou o diminuto regato do Cepelo, tan querido prá Manuel María. Berce de egrexios poetas como Crecente Vega, Iglesia Alvariño, Díaz Castro, Noriega Varela, Fernán Vello, Darío Xohan Cabana, Rábade Paredes e outros.   (gehiago…)  »  

Joan Mari Irigoien idazle altzatarrak ‘Txantxanberde kantaria’ liburua atondu berri  du eta datorren maiatzaren 14n, arratsaldeko 7:30ean, Tomasenen egingo du aurkezpena.

Liburua berak editatua da eta altzatarrei eskainia. Horren kariaz Altzako zenbait eragilek, elkarte zein adiskide, liburuaren aurkezpenaz baliatu nahi dugu Joan Mariri gure aitortza eskaintzeko.

Juan Ramon Makuso arduratuko da “Txantxanberde kantaria”ren aurkezpena egiteaz eta, segidan, Koldo Izagirrek eta beste zenbait herrikidek hitza hartuko dute Joan Mariri, adiskide, herrikide eta euskal idazle gisa merezi dituen hitzak entzun ditzan. Imanol anaiak, bestalde, liburu honentzako prestatu dituen azal ezberdinak erakutsiko ditu ekitaldiaren aretoan.

Ekitaldi herrikoia izatea nahi dugu, xumea bezain beroa, eta, horregatik, gonbidatu nahi zaituztegu gurekin batera ekitaldian parte hartzera.

Pili Lázaro

Asteazken honetan, hilak 14, eta Literaktum 2014 egitarauaren barnean, Tomasenen Dolores Redondo entzuteko aukera izan genuen. Baztango Trilogia arrakastatsuaren egilea honez gero mundu zabalean ezaguna da eta bere liburuan oinarritutako pelikula bat egiteko proiektua ere badago.   (gehiago…)  »  

Joan den urriaren 3an Joan Mari Irigoien idazle altzatarrari eskainitako ekitaldi bikain batera bildu ginen Tomasenen. Imanol Irigoien anaiaren ilustrazio lanez inguraturik -argitalpenen azalak, zirriborroak eta bestelakoak-, Joan Mariren literatur lana ongi baino hobeto ezagutzen duen Xabier Mendiguren Elizegi idazle eta editoreak entzuleen esku jarri zituen haren literatura ulertzeko funtsezko gakoak. Gainera, Karolina Saez de Bikuña kazetariak ederki irakurri zituen hainbat prosazko testu eta poema, eta Joan Marik berak ere hainbat poema errezitatu zizkigun bertaratutakoei. Amaieran, Mikel Laboaren doinuetan oinarritutako biolin suite hunkigarriarekin gozatzeko aukera eskaini zigun Ane Mugira biolin-jotzaileak.

Saio osoa Youtubera igo dugu eta beste behin patxaraz Joan Mariren ibilbide literarioari eskainitako aparteko saio hori entzun eta ikusi ahal izango dugu.

Imanol Irigoien

Aurtengo urriaren 3an, gure jaioterrian -Altzan-, Joan Mari anaiaren ia 40 urteko ibilbide literario luze-zabala dela-eta, ekitaldi literario bat izango da; ekitaldiaren argigarri eta osagarri gisa, berriz, haren liburuei egin zaizkien ilustratze-lanen erakusketa antolatu dugu, urte luzeetako fruitua ere badena eta antologikotzat jo dezakeguna.

Ez da, ez, ohikoa edozein idazleren libururik gehienen ilustrazioa irudigile baten esku soilik izatea… normalena bestela baita: irudiak hainbat eta hainbat ilustratzaileren artean sakabanatuta egotea; halaxe gertatzen da, ordea, Joan Mariren kasuan, ni neu izan bainaiz haren liburuen ilustrazioak egin ohi dituena, eta ni neu, ondorioz, margolan hauek guztiak gordetzen ditudana. Egoera honek izugarri erraztu dizkigu, jakina, erakusketaren antolatze lanak.   (gehiago…)  »  

Bizarrain elkarteak jarduera berezia prestatu du aurten Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzeko: Joan Mari Irigoien idazlearen Oilarraren promesa liburuaren irakurketa publikoa. Irakurketa abenduaren 2an egin zen, Altzagaineko Plaza Gorrian. Hona hemen hasieraren bideoa.

Iñigo Landa

Bi mila orrialdetik gorako kontakizun batek adar eta bihurgune ugari izan behar ditu, halabeharrez, eta idazleak, adar horien artean mugitzeko trebetasunez jantzita egoteaz gain, barruko behar indartsu bat ere eduki behar du abentura horretan abiatzeko.

Ezaugarri eta baldintza horiek guztiak biltzen ditu Joan Mari Irigoienek. Bizpahiru urtetan Orbe familian murgildurik egon ondoren eta odisea bat bizi eta idatzi ondoren, azkenean, konklusiora heldu da “Nor bere bidean”, trilogiaren azkena argitaratuz.   (gehiago…)  »  

Tecla es un nombre que nos ha acompañado estos últimos meses y se ha convertido en referencia para nuestro trabajo en el Centro de Documentación. Tecla es el nombre de una las “ciudades invisibles” que imaginó el escritor Italo Calvino y en su relato nos habla de la ciudad en permanente construcción, de unos ciudadanos que tienen como proyecto no parar de trabajar, “para que no empiece la destrucción” - dicen, y “añaden con prisa, en voz baja: -No sólo la ciudad.”.   (gehiago…)  »